Minitab İle Taguchi
Tasarım
İçindekiler
Tasarım
Öncelikle deneyimizi tasarlayalım.
Deney Tasarımı İlk Adım | ||||
Düzey | A | B | C | D |
1 | 30 | 120 | 200 | 5 |
2 | 45 | 240 | 400 | 10 |
3 | 60 | 360 | 600 | 15 |
Tabloda görüldüğü gibi 4 bağımsız değişkenimiz için 3 farklı düzey belirledik. Bu deneyi tam eşleştirmeli yapmak istersek 34=81 deney yapmalıyız. Deneyi 3 kere tekrar edersek deney sayımız 243’e çıkar. Biz bu çalışmayı Taguchi ile 9 deney ile yapabiliriz. 3 tekrar yaparsak 27 deney ile çalışırız. Burada örnek verdiğim ilgili çalışmada deneyler 3’er kez tekrar edilmiş, dolayısıyla 27 deney yapılmıştır.
Değişkenlerimizi ve düzeylerini belirlediğimize göre artık başlayalım. Minitab’ta Stat—>DOE—>Taguchi—>Create Taguchi Design… adımlarını izliyoruz.
Karşımıza gelen aşağıda ki Taguchi Design penceresinde deney düzeneğimize ait bilgilerin tanımlanması isteniyor.
Type of Design altındaki seçenekler değişkenlerimizin düzey sayısını sormakta. Bu çalışmamızda her bir değişken için 3 seviye belirlediğimiz için 3-Level Design seçeneğini tercih ediyoruz. Bir sonraki soru Number of factors yani kaç değişken sorusudur. Biz 4 değişkenli bir çalışma yaptığımız için 4’ü seçiyoruz. Bu pencerede ki Display Available Designs… içinde değişken seviyelerine bağlı olarak hangi Taguchi düzeneğinin uygun olduğu gösterilmektedir; bilgi amaçlı yani. Devam edelim.
Design… tıklıyor ve aşağıdaki Taguchi Design – Design penceresi ile karşılaşıyoruz.
Değişken sayınız ve düzeyleri hangi Taguchi tablosuna uygun ise karşınıza geliyor. Eğer bir tane düzenek var ise onu seçeriz. Ancak bizim buradaki örneğimizde olduğu gibi birden fazla düzenek var ise dikkat ederiz. Eğer en az deney sayısına sahip olan L9 düzeneğini seçer isek bundan sonraki adımlarımız anlatacağım şekilde devam eder. Yok eğer L27’yi seçer isek elde ettiğimiz düzenek L9’un 3 kez tekrarlanmış hali olur. Yani 1’inci, 2’nci ve 3’üncü deneyler aynı olur. Bunu önlemek için bir sonraki adımda düzenek için ya Taguchi kolonlarını seçeriz ya da bazı değişkenlerimiz arasında etkileşim tanımlarız. OK ile bu pencereden çıkıp Taguchi Design penceresine dönmüş oluyoruz.
Şimdi de Factors… tıklıyoruz. Karşımıza aşağıdaki Taguchi Design – Factors penceresi ekran geliyor.
Bu ekranda kurcalayacağımız bir şey yoksa da bu ekranı görmeden döküm alamıyoruz. Name adı altında değişkenlerimizin isimleri var, isterseniz değiştirebilirsiniz. Level Values altında değişkenlerimizin seviyeleri görülmekte. Değişken seviyelerimizi daha önce 3 olarak tanımladığımızdan 1 2 3 sıralamasını görüyoruz. Eğer deneyi yapmamışsak ve deney düzeneğini gerçek değerler ile oluşmak ister isek seviyeleri aşağıda ki gibi değiştirmemiz mümkün. Bu değişiklikte 1 en az 3 en büyük değere karşılık gelir, deneyinizde büyüklükler sayısal ise buna dikkat edin.
Column sütunu Taguchi tablosuna karşılık gelen kolon sırasıdır. Biz L9 düzeneğini seçtiğimiz için bu kolonlar 1-4 arasıdır. Eğer önceden dikkat çektiğim şekilde L27 düzeneğini seçmiş isek ve düzeneğimizin L9’un tekrarı şeklinde çıkmasını istemiyor isek kolon numaralarını değiştirmeliyiz. Eğer L27 seçilmiş ise kolon sırasının 1-13 arasında değiştiğini görürsünüz. Diğer bir yöntem olarak To allow estimation of selected interactions’u seçip Interactions… ile değişkenler arasında önemli gördüğünüz etkileşimleri seçmektir. Örneğin AB ve AD ikilisinin çıktı üzerindeki etkisinin incelenmesi önemli olabilir. L9’da bütün değişkenlerin etkileşimleri mevcut olduğundan böyle bir tercihe lüzum bulunmamakta. Burası da tamam, OK ile geri geliyoruz.
Şimdi de Options… ile aşağıdaki pencereye geliyoruz.
Burada Store design in worksheet işaretli olmalı ki düzeneğimizi ekrana yazdırsın. İşaretli değilse işaretleyelim ve OK ile çıkalım.
İşlemlerimiz bitti. Taguchi Design penceresinde de OK diyoruz ve düzeneğimizi aşağıdaki gibi alıyoruz. Eğer seviyelere dokunmamış isek düzeneğimiz Tablo 1 gibi 1-2 ve 3’ten oluşur. Değiştirdi isek Tablo 2’de görüldüğü gibi gerçek değerler ile olur. Analiz yaparken bu değişikliğin önemi yoktur. Çünkü A değişkeninin 1 değerine karşılık gelen çıktı ile 30 değerine karşılık gelen çıktı aynıdır. Analizde bu sıraya bakarak çıktılar üzerinden yapılır.
Tablo 1 | Tablo 2 | ||||||||
Nr | A | B | C | D | A1 | B1 | C1 | D1 | Gözlem |
1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 30 | 120 | 200 | 5 | 679,32 |
2 | 1 | 2 | 2 | 2 | 30 | 240 | 400 | 10 | 844,67 |
3 | 1 | 3 | 3 | 3 | 30 | 360 | 600 | 15 | 266,76 |
4 | 2 | 1 | 2 | 3 | 45 | 120 | 400 | 15 | 704,11 |
5 | 2 | 2 | 3 | 1 | 45 | 240 | 600 | 5 | 596,87 |
6 | 2 | 3 | 1 | 2 | 45 | 360 | 200 | 10 | 721,65 |
7 | 3 | 1 | 3 | 2 | 60 | 120 | 600 | 10 | 621,66 |
8 | 3 | 2 | 1 | 3 | 60 | 240 | 200 | 15 | 811,71 |
9 | 3 | 3 | 2 | 1 | 60 | 360 | 400 | 5 | 766,5 |