SPSS 8.0 Kullanma Kılavuzu
Değişken Tanımlama
İçindekiler
Değişken Tanımlama
Data Editör’ündeyken var isimli ilk sütunun başlığına sağ tıklarsanız, ya da Data menüsünden ilk seçeneği seçerseniz, Define Vairable (Değişken Tanımlama) adıyla bir pencere açılacaktır:
Variable Name: Bu kutucuğa en fazla 8 karakter olacak şekilde değişkeninizin ismini girebilirsiniz.
Type…: Değişkeninizin tipini belirlemenizi sağlar.
Labels…: Değişkeninizin değerlerine etiket (label) vermenizi sağlar.
Missing Values…: Değişken için geçersiz sayılacak, yani hesaplamalarda göz önüne alınmayacak değerleri belirlemenizi sağlar.
Column Format. Değişkeninizin bulunduğu sütunun kaç karakter genişliğinde olacağına, içindeki verilerin sağa, sola ya da ortaya yazılmasına karar veririsiniz. Orijinal hali 8 karakter ve sağ taraftır.
Measurement: Verinizin hangi düzeyde olduğunu seçersiniz.
Type… (Değişken Tipi)
Değişkenin tipini belirlemek için, listeden uygun olan seçeneği seçin. Her bir tip için, birkaç özellik belirleyebilmeniz için seçenekler görünecektir. Son halini ayarladıktan sonra Continue (Devam) butonuna basın. Değişken tipiniz belirlenmiş olacak.
Label… (Değer Etiketleri)
Değişkeniniz için gireceğiniz değerler yerine, onları temsil eden etiketler kullanabilirsiniz. Mesela Cinsiyet isminde bir değişkeniniz varsa, bu değişkeni kullanarak işlemler yapacağınız için tipini string (yazı) seçemezsiniz. Onun yerine number (numara) tipini kullanırsınız. 1 sayısı erkekleri, 2 sayısı da kadınlar için kullanılsın. Bu iki değer SPSS için hiçbir zorluk çıkarmaz. Ancak bir süre sonra erkekler mi 1 yoksa kadınlar mı 1 diye düşünebilirsiniz. Bunu engellemek için, bu değerlere birer etiket(label) vererek temsil edersiniz. Aşağıda bunu nasıl yapacağınız 3 aşamada gösteriliyor.
İlk önce değeri ki burada 3, sonra onu temsil edecek etiketi, zengin, girip Add tuşuna basın. İstediğiniz tüm değerlere etiket verdikten sonra, Continue tuşuna basın. Etiketleriniz hazır. Yaptığınız bir etiketi silmek için, Listeden seçip Remove(kaldır) tuşuna basın. Değiştirmek için de Change(Değiştir).
Missing Values… (Geçersiz Değerler)
Bazı bireyler için herhangi bir değişkene ait değer olmayabilir. Hesaplanamamış olabilir. Bu durumda değer kutucuğu ya da hücresi boş kalacaktır. Bu boş değerler, SPSS için Missing Values (Geçersiz Değer) olarak adlandırılır. Ancak, araştırmacı olarak siz, verilerinizin tümünü geçerli değer olarak kabul etmek istemeyebilirsiniz. Bu durumda hangi değerlerin geçersin olacağını bu menüden belirleyebilirsiniz.
No Missins Values: Hiçbir geçersiz değer tanımı yapmamak için seçin.
Discrete Missing Values: Özellikle belirttiğiniz değerler geçersiz olacaktır. En fazla 3 değer belirleyebilirsiniz.
Range of Missing Values: Belirlediğiniz aralıktaki değerler geçersiz sayılır.
Range plus one discrete missing value: Belirlediğiniz aralıktaki ve ayrıca belirteceğiniz bir değer geçersiz olacaktır.
Measurement
Değişkeninizde kullanacağınız değerler sadece rakamdan oluşuyorsa (mesela yaş, gelir, notlandırmalar, vs.) Scale? hem rakam hem de metin içeriyorsa (kardeş sayısı: “1”,”2″,”3″, “4 ve üzeri” vs.) Ordinal? sadece metin içerecekse (Sınıflar: A, B, C, D, vs…) Nominal seçeneklerini kullanın. Bu özellikler, değişkeniniz ile yapabileceğiniz işlemlerin sınırını belirler. Mesela Ordinal ve Nominal düzeyinde değişkenlerin ortalaması bulunamaz, ya da aritmetik işlemlerde kullanılamaz. Onlar sadece gruplama yapmak için ve grafiklerde verileri temsil etmek için kullanılabilirler. Scale düzeyindeki değişkenler ise her türlü hesaplamayı kabul eder. SPSS, siz belirlemediğiniz sürece girdiğiniz rakamlardan oluşan değişkenleri Scale yapacaktır. Değişkenin düzeyini seçtikten sonra uygun olan tipi de (Type) belirlemeniz gerekir. Eğer Nominal değişken tanımlayıp, tipini numara olarak bırakmışsanız, o değişkene yazı yazamazsınız. String yapmanız gerekir.
