Türk Telekom’un Özelleştirilmesi – Bir Talan’ın Hikayesi

III - İhaleden Sonra İhale Şartlarını Değiştiren Gelişmeler / III.A - Devlet Memurunun Oger'e Kiraya Verilmesini öngören 5457 Sayılı Kanunun Kabulü

III – İhaleden Sonra İhale Şartlarını Değiştiren Gelişmeler

III.A – Devlet Memurunun Oger’e Kiraya Verilmesini öngören 5457 Sayılı Kanunun Kabulü

Türk Telekom Özelleştiğinde yürürlükte olan 406 Sayılı Kanunun Ek 29. Maddesi, Türk Telekom da çalışan 399 Sayılı KHK tabi ve kapsamdışı personele devir tarihinden itibaren 180 gün içerisinde kamuya geçme veya Türk Telekomda kalma arasında tercih yapma imkanı tanımıştı.

Ocak 2006 ayı ortalarına gelindiğinde kamuya geçiş hakkı olan 24 bin Türk Telekom çalışanından 11 bini kamuya geçiş hakkını kullanmak için dilekçe vermişlerdi. Sayı sürekli artıyordu.

Türk Telekom Mühendisleri Derneği, üyeleri arasında yaptığı ankete göre Telekom Mühendislerinin % 75’i her şartta başka bir kuruma geçmeyi düşünmekteydiler.

Türk Telekom’da çalışabileceklerini ifade eden % 25’in ise uzun süreli iş garantisi ve çok yüksek ücret beklentisi vardı.

Türk Telekom özelleştikten sonra oluşan yönetim; partizan yöneticileri değiştirmediği, bir değişim umudu vermediği ve profesyonel bir yönetim tarzı sergileyemediği için nakle tabi personelin tamamına yakını başka kurumlara geçmek için dilekçe vermek eğilimindeydi. Türk Telekom’un belkemiği durumunda olan; orta ve alt kademe yöneticiler, mühendisler, teknikerler, teknisyenler, uzmanlar vb. tamamı nakle tabi personel kapsamındaydı. Bunların büyük bir bölümünün başka kurumlara gitmesi Türk Telekom’da işleri durduracak nitelikteydi. Hele dilekçe sayısı 20 bini bulsaydı, işler tamamen duracağı için Türk Telekom’un özelleşmesinin iptali bile gündeme gelebilirdi.

Türk Telekom’un önünde tek çıkar yol kalmıştı: kilit noktadaki, ayrılmaları işleri önemli ölçüde aksatacak personele yüksek ücret ve uzun vadeli çalışma garantisi vererek onların Türk Telekom’da kalmasına razı etmek. Bu maliyeti çok yüksek bir çözümdü. Bir de riski vardı, kimin kalacağına çok kısa sürede kim karar verecekti?

Durumun vahametini gören Türk Telekom yönetimi soruna çözüm arar ve bulunur: kamuya geçiş hakkı olan Personelin Türk Telekom’da geçici olarak kalma süresini uzatacak bir kanun çıkarılması. Bu kanunun teklifini Hükümet verse, TBMM’deki çoğunluğu ile rahatlıkla çıkarırdı. Ancak , bu kez özelleştirmenin şaibeli olduğu, ihale şartlarının değiştiği gibi hususlar gündeme gelebilirdi. Bazı Türk Telekom yöneticileri Türk Telekom’daki sendika ve dernek temsilcileri ile irtibata geçerler, Sendika (Kamusen, Kesk ve Memursen’e bağlı sendikalar) ve dernek (Telekom Teknik Elemanlar Derneği) temsilcileri parlementoda grubu bulunan AKP ve CHP yöneticileri ile görüşürler, hazırlanan taslak sendika ve dernek temsilcilerinin görüşü gibi partilere takdim edilir, CHP’de ikna edildiği için tasarı her iki partinin desteğini alarak TBMM’ne sunulur ve görüşmesi öne çekilir.

Tasarının görüşmeleri sırasında AKP ve CHP grupları adına konuşan milletvekilleri de, şahısları adına söz alan DP ve ANAP milletvekilleri de tasarının lehinde konuşurlar. Bu arada bazı Türk Telekom çalışanlarınca olayın vahameti hakkında bilgilendirilen CHP Milletvekili Kemal Kılıçdaroğlu şahsı adına söz alarak tasarının aleyhinde konuşur. Ve Kamuya geçiş hakkı olan Türk Telekom personelinin Türk Telekom’da kalabilme süresini 180 günden 5 yıla çıkaran tasarı 09.02.2006 tarihinde TBMM’de kabul edilir. 15.02.2006 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan 5457 sayılı Kanun böylece yürürlüğe girer. CHP kendi desteği ile görüşmeleri öne çekilen ve yasalaşmasında payı bulunan 5457 sayılı Kanun’un iptali için Anayasa Mahkemesine başvurur ama iş işten geçmiştir. Anayasa Mahkemesi bu başvuruyu reddeder.

5457 Sayılı Kanun Yasalaşmasaydı Ne Olurdu;

Söz konusu kanun çıkmasaydı Türk Telekom’un önünde iki seçenek vardı; Ya Kamuya Geçiş Hakkı olan 24.000 personelden asgari 8000’i ile yüksek ücretle iş garantisi bulunan iş akdi imzalayacaktı.Ya da, çok zayıf bir ihtimalle, bu mali külfetin altından kalkamayacağını düşünerek, 180 gün sonunda 24000 personelin çok büyük bölümü kamuya geçiş hakkını kullanmasına rıza gösterecekti ki, bu durumda Türk Telekom’da işler aksayacak, telefon görüşmeleri kesintiye uğrayacak, faturalar çıkarılamayacak özelleştirmenin iptali bile gündeme gelecekti.

5457 Sayılı Kanun çıkmamış olsaydı, Türk Telekom grevinde Türk Telekom’un eli daha zayıf olurdu. İşçi Sendikası taleplerini daha kolay kabul ettirirdi.

5457 Sayılı Kanun Kime Ne Kazandırmıştır.

1) Memur Sendikaları: Yasa çıktıktan sonra da çalışanların sendikalara üyeliklerinin devam edeceğine inandırılan Memur Sendikaları, “Böyle şey olmaz, Türk Telekom’da kalanlar zorunlu olarak iş sözleşmesi imzalayacaklar, kamu görevinden izinli sayılacaklar, dolayısıyla memur sendikalarına üyelikleri söz konusu olamaz” uyarılarına kulaklarını tıkayarak, yasanın çıkması için var güçleriyle çalıştılar. En büyük hayal kırıklığını Memur Sendikaları yaşadılar. Yaklaşık 10000 üye kaybına uğradılar.

2) Çalışanlar: Bir süre daha tanıdıkları bildikleri, yetiştikleri kurumda çalıştılar. Özellikle 399 Sayılı KHK’ye tabi olanlar bu sürede kamuda alacakları ücrete nazaran daha yüksek ücret aldılar. Kamuya daha yüksek ücretle aktarıldılar. Ama pek çoğu, yasanın çıkmaması halinde Türk Telekom personeli olarak alacakları ücrete nazaran çok daha düşük ücretle çalışmak zorunda kaldılar. Ayrıca Türk Telekom’da sürekli 3. Sınıf eleman muamelesine tabii tutuldular. Türk Telekom’da çalıştıkları sürece, “Ne zaman İhtiyaç fazlası Personel olarak bildirileceğim” stresiyle yaşadılar. İmzaladıkları sözleşmelerdeki bazı hükümler nedeniyle, başka Telekomünikasyon firmalarından gelen iş tekliflerini kabul edemediler.

3) Türk Telekom: Bu yasadan en karlı çıkan şüphesiz Türk Telekom olmuştur. Yaptığı otomasyon yatırımları, taşeronlaştırma ve yeni eleman alımı gibi nedenlerle, işgücüne ihtiyaç kalmayan personeli istediği zaman Devlet Personel Başkanlığına gönderme imkanına kavuşmuştur. İşleri hiç aksatmadan personel sayısını azaltabilmiştir. Yasa çıkmasaydı zorunlu olarak yüksek ücretle iş akti imzalayacağı personel yerine daha az ücretle eleman çalıştırmıştır.

Asgari 8000 Personele kıdem tazminatı ödemekten kurtulmuştur. (Kaba taslak bir hesapla 50.000*8000= 400.000.000 TL) . Yine 1 ila 5 yıl süreyle çalıştırdıktan sonra, İhtiyaç Fazlası Personel olarak kamuya aktardığı yaklaşık 14000 personelin bu çalışma sürelerine ilişkin kıdem tazminatı veya emekli ikramiyelerine hiçbir katkıda bulunmamıştır. Türk Telekom, Haber-İş’in başlattığı grevde, “Türk Telekom’da geçici görevli, Devlet Memurları” sayesinde ciddi bir sorun yaşamamıştır. Onlara grev kırıcılığı yaptırmıştır. Bugüne kadar hiçbir özel sektör kuruluşunun yararlanmadığı “Devlet Memuru Kiralama” ayrıcalığından yararlanmıştır. Bu yasanınçıkmasıyla Türk Telekom’un ödediği düşük ücret, ödemediği kıdem tazminatı, insan kaynaklarını çok verimli kullanması vb uygulamalarla edindiği gelir 1.5 milyar TL’nin üzerinde yani 1 milyar dolar civarındadır.

Türk Telekom, bu durumu 2008 yılı faaliyet raporunda, şu cümlelerle ikrar etmektedir; “9 Şubat 2006 tarihi itibariyle, 180 günlük süreyi 5 yıla çıkaran başka bir kanun çıkartılmıştır. Bu transferler ile, çalışanların isten çıkarılması sonucu ortaya çıkabilecek yükümlülükler de Grup’a herhangi bir maliyet oluşturmadan diğer devlet kuruluşlarına aktarılmıştır. Dolayısıyla, bu çalışanların isten çıkarılma tazminatları, Grup’un 31 Aralık 2008 ve 2007 tarihlerindeki yükümlülükleri belirlenirken göz önünde bulundurulmamıştır. Yükümlülükteki bu azalış kıdem tazminatı yükümlülüklerinin mutabakatı yapılırken bir tasfiye kazancı olarak ayrıca gösterilmiştir.”

4) Devlet: Bu yasadan en fazla yara alan şüphesiz devlettir. Bu yasayla “Devlet Memurunun Kiralanması”nın yolu açılmıştır. İhaleden hemen sonra, ihale şartlarını değiştiren bu yasanın kabulü devlet güvenilirliğini yaralamıştır. Bu yasayla, Devlet asgari 8000 personelin Emekliİkramiyesini ve kamuya aktarıldıktan sonraki maaşını fuzulen üstlenmiştir. Bunun devlete maliyeti 1,5 milyar TL’nin üzerindedir.

TÜRK TELEKOM ÖZELLEŞTİKTEN SONRA ÇIKARILAN VE TÜRK TELEKOMA 1 MİLYAR DOLAR CİVARINDA AVANTAJ SAĞLAYAN BU YASANIN İHALEŞARTLARINI DEĞİŞTİRDİĞİ KUŞKUSUZDUR.